نقشه برداری ساختمان چیست و تفاوت بین نقشه کشی و نقشه برداری چیست؟
روند اجرای یک پروژه ساختمانی در مراحل عملیاتی مختلفی خلاصه می‌شود که یکی از اولین آن نقشه‌برداری است. نقشه‌برداری علمی است که در صنایع ساختمان‌سازی، پل، جاده و شهرسازی، زمین‌شناسی، مهندسی معدن و به طور کلی در هر زمینه‌ای که اندازه‌گیری سازه یا عارضه‌ای بر روی زمین باید انجام گیرد، کاربرد دارد. در دنیای امروز برای حداکثر بهره‌برداری از فضا و ساخت سازه‌هایی پایدار از همه جوانب درک و استفاده درست از نقشه‌برداری از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. در این مقاله به طور مفصل به نقشه‌برداری در ساختمان خواهیم پرداخت پس با پارسه همراه باشید.
نقشه‌برداری ساختمان به عملیاتی گفته می‌شود که برای آغاز پروژه‌های ساخت و ساز یا پیشبرد یک پروژه معماری در مورد یک منطقه انجام می‌گیرد. نقشه‌برداری یعنی موقعیت پروژه با ابزارهای نقشه‌برداری، بازرسی و مطالعه می‌شود. نتایجی که از این مطالعات به دست می‌آید به نقشه‌بردار کمک می‌کند نظر دقیق خود را درباره شرایط زمین یا شرایط ملک عنوان کند. با استناد به این نتایج، نقشه‌بردار می‌تواند بگوید که شرایط آن ملک چه تاثیری بر معامله یا پروژه مشتری خواهد داشت.
اطلاعات حاصل از بررسی‌ها در نقشه‌برداری ساختمان باید به اندازه‌ای باشد که نقشه‌بردار بتواند در مورد مشکلات آینده که برای ساختمان یا یک پروژه به وجود می‌آید پیش‌بینی‌های لازم را انجام دهد و در صورت لزوم، مشاوره دهد. نقشه‌بردار باید مسلط به قوانین و الزامات ساختمان‌سازی باشد. به این ترتیب در بررسی‌ها هر عاملی که تغییری در قوانین ایجاد می‌کند را تذکر می‌دهد.
پروژه‌های ساختمان‌سازی مطابق با نیاز مشتری اجرا میشوند، برای همین برای اجرای یک طرح خاص، نقشه‌برداری ساختمان ضرورت دارد. وظیفه نقشه‌بردار در فرایند نقشه‌برداری ساختمان بسیار ضروری و حیاتی است. عملیات نقشه‌برداری کمک می‌کند که از خطاها و حوادث آینده در کل پروژه جلوگیری شود. از ابتدای مراحل نقشه‌برداری و آغاز پروژه ساخت، نظارت مهندسان به صورت پیوسته وجود دارد.
تاریخچه نقشه برداری
از ابتدای تاریخ بشریت نقشه برداری به شکل های مختلفی وجود داشته و تلاش انسان ها بر این بوده است که از روش های گوناگون به این منظور استفاده نمایند. برای مثال در آغاز انسان ها از خطوط ابتدایی و نمادین برای نقشه برداری استفاده می کرده اند. انجام این کار در طول زمان پیشرفت های چشمگیری پیدا کرده است، به گونه ای که اجرای اولین نقشه برداری با رعایت اصول به اوایل قرن 18 باز می گردد. از این زمان مبانی ریاضی در عرصه نقش برداری جای پیدا کرد. پس از آن در ابتدای قرن 19 اولین نقشه برداری های اصولی پا به عرصه جهانی گشود.
فرق بین نقشه برداری و نقشه کشی چیست؟
شاید در ابتدا این طوربه نظر برسد که عمل نقشه برداری و نقشه کشی ساختمان یکی هستند، اما اینگونه نیست و این دوکار همپوشانی بسیار بالایی داشته و درراستای یک دیگر انجام میشوند، مهندس نقشه کش و معمار ساختمان، ابتدا باید از زمین و محلی که در آن بناست تا ساختمان سازی انجام شود، با استفاده از تحهیزات لازم نقشه برداری از زمین را انجام دهد و سپس از روی نقشه تهیه شده، اقدام به نقشی کشی و طراحی کند.
نقشه‌برداری ساختمان چگونه اجرا می‌شود؟
همان‌طور که در بالا گفته شد نقشه‌برداری در دو مرحله انجام می‌شود. مرحله اول برداشت و مرحله دوم ارائه برداشت به صورت کمی یا کیفی به کارفرما است که در ادامه به صورت جزئی به هر دو مرحله می‌پردازیم.
مرحله اول نقشه‌برداری ساختمان (برداشت)
در این مرحله از نقشه‌برداری ساختمان، مهندس نقشه‌بردار با تجهیزات نقشه‌برداری به منطقه مورد نظر می‌رود و اقدام به نقشه‌برداری می‌کند. در این مرحله مهندس نقشه‌بردار به تجهیزاتی مانند ژالن، شاخص (میر)، متر، دوربین نقشه‌برداری (نیو، تئودولیت و …)، تراز و کمک نقشه‌بردار احتیاج دارد.
در مرحله برداشت مشخصات در نقشه‌برداری، مشخصاتی مانند ارتفاع از سطح دریای آزاد، زاویه، طول و عرض جغرافیای، ارتفاع دوربین و فاصله هر نقطه اندازه‌گیری شده و از ایستگاه نقشه‌برداری، برداشت می‌شود. در ادامه می‌توانید که روند اجرای برداشت را مرحله به مرحله مشاهده کنید:
- نقشه‌بردار ابتدا نقطه‌ای را که اشراف کافی به نقاط مورد نظر برای اندازه‌گیری دارد را انتخاب می‌کند.
- سه پایه دوربین را با استفاده از تراز‌های کروی قرار گرفته بر روی بدنه سه پایه تراز می‌کند و ارتفاع سه پایه را با توجه به قد خود تنظیم می‌کند.
- سپس دوربین را روی سه پایه نصب و به تراز کردن دوربین نیز می‌پردازد
- ارتفاع دوربین را از سطح زمین به وسیله متر اندازه‌گیری می‌کند.
- کمک نقشه‌بردار با ژالن و شاخص (خط کشی بلند به طول سه تا چهار متر) به نقاط مورد نظر می‌رود و شاخص را تراز می‌کند و پس از تراز کردن، نقشه‌بردار به اصطلاح اقدام به برداشت ارتفاع، زاویه و مختصات جغرافیایی نقطه می‌کند.
- با متر لیزری یا فلزی نیز باید فاصله بین دوربین و شاخص اندازه‌گیری شود
مرحله دوم نقشه‌برداری ساختمان (ارائه نتایج)
در مرحله دوم نقشه‌برداری ساختمان با استفاده از مشخصات به دست آمده از مرحله برداشت، مهندس نقشه‌بردار به ترسیم نقشه، مقاطع طولی و عرضی و ارائه مقادیر به دست آمده به صورت جدول و داده‌های رقومی می‌کند و به کارفرما ارائه می‌دهد.
نقشه‌برداری ساختمان در واقع پیش از احداث سازه، حین احداث سازه و پس از آن انجام می‌گیرد. نقشه‌برداری پیش از احداث جزء ملزومات ساختمان‌سازی است و باید انجام شود ولی نقشه‌برداری حین احداث سازه و پس از آن به درخواست کارفرما برای اطمینان از تراز بودن بتن‌ریزی، تراز بودن دیوارها و به طور کلی سازه انجام می‌گیرد.
انواع دوربین نقشه برداری
دوربین هایی که در نقشه برداری مورد استفاده قرار می گیرند، انواع مختلفی دارند. برای مثال دوربین های نقشه برداری تئودولیت و توتال نمونه ای از دوربین هایی هستند که می توان از آن ها در نقشه برداری استفاده کرد. تئودولیت یا زاویه یاب، دستگاهی است که به شکل دوربین طراحی می شود و برای اندازه گیری زوایا مورد استفاده قرار می گیرد.
با استفاده از این دستگاه می توان زوایای افقی و قائم بین دو امتداد را اندازه گیری کرد. توتال از دیگر نمونه های دوربین می باشد که دارای دو نوع دیجیتال و اپتیکی می باشد. از میان این دو، دوربین اپتیکی از دقت بیش تری برخوردار بوده و دقیق تر می باشد. از جمله تجهیزاتی که برای دوربین های نقشه برداری مناسب می باشد، کارت حافظه، کیف محافظ و سه پایه های مخصوص می باشد
انواع نقشه برداری
تصور بیش تر افراد از نقشه برداری ایجاد یک نقشه در مقیاس های متفاوت می باشد. اما به واقع این گونه نیست و نقشه برداری در زمینه های مختلف صورت می گیرد.
- برای مثال نقشه برداری زمینی،
- فتوگرامتری، نقشه برداری ساختمان،
- ژنودزی و سنجش از دور از جمله فیلدهای نقشه برداری می باشند
ممنون که تا انتهای این مقاله با گروه ساختمانی پارسه همراه بودید.
